1. Thách cưới quá cao có được xem là vi phạm pháp luật hay không?

Trong bối cảnh pháp luật về hôn nhân và gia đình tại Việt Nam, việc hiểu rõ và thực hiện đúng các quy định, từ ngữ được quy định trong Luật hôn nhân và gia đình 2014 là cực kỳ quan trọng. Điều này giúp người dân có cái nhìn toàn diện về quyền và nghĩa vụ của mình trong các mối quan hệ hôn nhân và gia đình.

Theo Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014, hôn nhân được hiểu là một quan hệ chính thức giữa vợ và chồng sau khi họ đã kết hôn. Đây là một mối liên kết pháp lý và xã hội có tính cố định, với các quyền và nghĩa vụ được quy định rõ ràng. Gia đình, theo định nghĩa của luật, không chỉ đơn thuần là sự kết hợp của vợ chồng mà còn bao gồm cả những quan hệ huyết thống và quan hệ nuôi dưỡng. Điều này tạo nên một mạng lưới quan hệ phức tạp, với các quyền và nghĩa vụ riêng biệt mà mỗi thành viên phải tuân thủ.

Chế độ hôn nhân và gia đình không chỉ bao gồm việc quản lý và điều chỉnh các mối quan hệ trong gia đình mà còn liên quan đến các vấn đề pháp lý như kết hôn, ly hôn, cấp dưỡng, xác định quan hệ họ hàng, và nhiều vấn đề khác. Điều này đòi hỏi sự chính xác và minh bạch trong việc thực thi pháp luật để đảm bảo sự công bằng và bảo vệ quyền lợi của mọi bên.

Tập quán về hôn nhân và gia đình cũng đóng một vai trò quan trọng trong việc hình thành và duy trì các quy định và quy tắc xã hội về mối quan hệ này. Các quy tắc này, nếu được thừa nhận và tuân thủ rộng rãi trong cộng đồng, sẽ góp phần tạo ra một môi trường ổn định và hạnh phúc cho các gia đình.

Tuy nhiên, nếu nhìn vào một số tập tục hay hành vi trái với pháp luật, chẳng hạn như việc tổ chức thách cưới quá cao, ta có thể nhận thấy rằng chúng có thể vi phạm các quy định của Luật Hôn nhân và Gia đình. Thách cưới quá cao thường là hành vi yêu cầu đòi hỏi về vật chất một cách không hợp lý, có thể coi là cản trở đến quyền tự nguyện kết hôn của nam nữ. Điều này không chỉ là một hành vi lạc hậu mà còn là một hành vi có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng đối với các bên liên quan.

Trong khi đó, Luật Hôn nhân và Gia đình cũng tôn trọng quyền tự do và bình đẳng của mỗi cá nhân trong việc tìm kiếm và duy trì mối quan hệ hôn nhân. Việc áp đặt các yêu cầu không hợp lý và gây áp lực trong việc kết hôn không chỉ là không tôn trọng quyền tự do cá nhân mà còn có thể gây ra những rủi ro và bất hạnh cho các gia đình.

Vì vậy, mặc dù có những tập tục hay hành vi lạc hậu tồn tại, nhưng cần nhớ rằng chúng có thể xâm phạm vào quyền và nghĩa vụ được quy định trong pháp luật. Việc thúc đẩy sự hiểu biết và tuân thủ đúng đắn các quy định pháp luật về hôn nhân và gia đình sẽ là chìa khóa để xây dựng và bảo vệ một xã hội với các mối quan hệ gia đình lành mạnh và bền vững.

2. Thách cưới quá cao là yêu sách của cải trong kết hôn có phải cản trở việc đăng ký kết hôn tự nguyện không?

Thách cưới quá cao được xem là một yêu sách của cải trong quá trình kết hôn, liệu có ảnh hưởng đến quyền tự nguyện đăng ký kết hôn hay không, là một vấn đề đáng quan ngại trong xã hội hiện đại. Điều này được rõ ràng quy định trong Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014, cụ thể là tại khoản 2 Điều 5, nơi mà việc "yêu sách của cải trong kết hôn" được cấm định. Tại điều này, người ta đưa ra những hướng dẫn rõ ràng về việc không được sử dụng tài sản hoặc yêu cầu tài sản một cách không hợp lý nhằm mục đích kết hôn. Điều này đặt ra một câu hỏi quan trọng về sự tự nguyện trong quyết định kết hôn, liệu có thể thực hiện được khi mà có yêu cầu về tài sản quá lớn từ một bên.

Thêm vào đó, tại khoản 12 của Điều 3 trong cùng Luật, yêu sách của cải trong kết hôn được định nghĩa rõ ràng là việc đòi hỏi về tài sản một cách không hợp lý, thậm chí là quá mức. Điều này không chỉ làm suy giảm tính tự nguyện mà còn làm trở ngại cho quá trình đăng ký kết hôn tự nguyện của cả hai bên. Việc này mở ra một loạt các tranh cãi và bàn luận về ý nghĩa thực sự của việc kết hôn và vai trò của các yếu tố vật chất trong quá trình này.

Nếu nhìn vào các văn bản phụ lục của Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014, cụ thể là Nghị định 126/2014/NĐ-CP  chúng ta có thể thấy rằng thách cưới không chỉ là một hành vi cá nhân mà còn là một phần của một tập quán lạc hậu về hôn nhân và gia đình. Việc này đặt ra câu hỏi về sự tiến bộ của xã hội và mức độ sẵn lòng của pháp luật để điều chỉnh những thực tiễn lạc hậu này. Thách cưới, với việc đòi hỏi về tài sản một cách không hợp lý, không chỉ là một hiện tượng cá nhân mà còn là một phần của một hệ thống giá trị và tập quán xã hội.

Do đó, có thể kết luận rằng việc thách cưới, đặc biệt là trong trường hợp yêu sách của cải quá lớn, là một hành vi không chỉ vi phạm pháp luật mà còn làm suy giảm tính tự nguyện và ý nghĩa của việc kết hôn. Thách cưới, khi trở thành một hành vi gả bán, không chỉ gây nguy hiểm cho tính mạng và sức khỏe của hôn nhân mà còn làm mất đi tính tiến bộ và tự nguyện của xã hội. Vì vậy, việc xử lý các hiện tượng thách cưới và yêu sách của cải trong quá trình kết hôn là một nhiệm vụ cấp bách đối với cả xã hội và hệ thống pháp luật.

3. Quy định về hình phạt đối với hành vi thách cưới quá cao 

Hình phạt đối với hành vi thách cưới quá cao được quy định ra sao? Điều này được rõ ràng chỉ định trong Nghị định số 82/2020/NĐ-CP , chính sách pháp luật quy định rõ về hành vi vi phạm quy định về kết hôn, ly hôn và vi phạm chế độ hôn nhân một vợ, một chồng. Theo khoản 1 của Điều 59 của Nghị định này, các hành vi vi phạm này sẽ bị phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng. Trong số những hành vi được liệt kê, có một điểm quan trọng đáng chú ý, đó là "cản trở kết hôn, yêu sách của cải trong kết hôn hoặc cản trở ly hôn".

Một trong những hình phạt nghiêm trọng được áp dụng đối với việc cản trở kết hôn là thách cưới quá cao. Khi một gia đình đặt ra những yêu cầu quá mức khiến cho bên kia khó có thể thực hiện, điều này không chỉ là vi phạm pháp luật mà còn được coi là hành vi cản trở kết hôn. Do đó, việc đưa ra các yêu cầu không hợp lý trong thách cưới có thể dẫn đến hậu quả pháp lý nghiêm trọng.

Cụ thể, theo quy định tại Điều 181 của Bộ luật hình sự 2015, người nào cưỡng ép người khác kết hôn trái với sự tự nguyện của họ, cản trở người khác kết hôn hoặc duy trì quan hệ hôn nhân tự nguyện, tiến bộ hoặc cưỡng ép hoặc cản trở người khác ly hôn bằng cách hành hạ, ngược đãi, uy hiếp tinh thần, yêu sách của cải hoặc bằng thủ đoạn khác, không chỉ bị xử phạt vi phạm hành chính mà còn phải chịu hình phạt hình sự.

Như vậy, nếu yêu sách của cải trong kết hôn làm cản trở việc kết hôn tự nguyện đã bị xử phạt hành chính mà vẫn tiếp tục vi phạm, người phạm tội có thể bị phạt tù tối đa lên đến 03 năm. Điều này là một biện pháp nhằm bảo vệ quyền tự do và sự tự chủ trong việc quyết định về việc kết hôn và duy trì mối quan hệ hôn nhân.

Trong bối cảnh xã hội ngày càng phát triển và nhu cầu về tự do cá nhân được đề cao, việc có các quy định rõ ràng và hình phạt nghiêm khắc đối với những hành vi can thiệp vào quyền lợi và sự tự do của người khác là rất cần thiết. Hơn nữa, việc áp dụng các biện pháp pháp lý như vậy cũng giúp tăng cường sự công bằng và bảo đảm luật pháp được tuân thủ một cách nghiêm ngặt, từ đó góp phần vào việc duy trì trật tự xã hội và bảo vệ quyền lợi của mọi cá nhân.

Khuyến nghị:

Để có ý kiến tư vấn chính xác và cụ thể hơn, Quý vị vui lòng liên hệ với các Luật sư chuyên gia của Công ty Luật Khang Thái qua Tổng đài tư vấn pháp luật (+84) 946 971 777 or 0964 091 777 , hoặc E-mail: luatsuphonghn@gmail.com

Quách Thu Trang